Volg ons op Youtube Volg ons op Instagram Abonneer op onze RSS

Bordspellen, REALLY?!

Bordspellen, die zijn toch niet meer van deze tijd? Of meer iets voor kinderen of nerds of zo? News flash! Bordspellen zijn intens, hyper-sociaal en innovatief. Er komen jaarlijks duizenden nieuwe spellen uit, de business is booming en in allerlei steden vind je spellenwinkels en bordspelcafé’s. Tijd om je vooroordelen te checken.

Vooroordeel #1: BORDSPELLEN ZIJN VOOR KINDEREN

“Suf hè, bordspellen?” Ja, voor kinderen zijn de meeste bordspellen behoorlijk suf. De Intertoys staat vol onnozele spelletjes over nepbaarden, kameleontongen of hoppende konijnen, die je als ouder alleen speelt om met je kind niet te hoeven knutselen. Meine Güte, waarom zou een volwassen man of vrouw zich hiermee bezig houden?

Nou, omdat bordspellen niet zo anders zijn dan computerspellen. De meeste zijn niet voor kinderen geschikt. Omdat ze zich afspelen in post-apocalyptische werelden, monsterlijke kerkers of wrede tijdperken. Omdat ze planning en concentratie vragen, die het gemiddelde kind nog niet bezit. Omdat ze frustrerend moeilijk kunnen zijn en de overwinning lang kan uitblijven. En je dan al snel vergeet dat het ‘maar een spelletje’ is.

Probeer bijvoorbeeld eens Pandemic Legacy, een spel dat zich als een Netflix-serie uitrolt. Over 12 maanden (12-24 speelsessies) vecht je tegen vier wereldwijde ziektes, verandert het plot (en het speelbord) en open je geheime doosjes met nieuwe spelonderdelen. Voor veel spelers de tofste speelervaring die ze tot nog toe hebben gehad.




Vooroordeel #2: BORDSPELLEN ZIJN TE INGEWIKKELD

Goed, maar zijn bordspellen niet te moeilijk dan? Laatst wilde een vriend je een nieuw spel uitleggen en begon het je na een paar regels al te duizelen. Nee, dan liever een computerspel dat je stap voor stap naar binnen zuigt. Of Scrabble of zo, dat je al kent.

Tuurlijk, er zijn ontzettend complexe spellen die veel speelervaring vragen. Gun de gevorderde speler ook zijn pretje. Maar daarvóór zit een heel scala aan spellen, van makkelijk tot uitdagend, die jouw tijd en aandacht waard zijn. Een gouden standaard in de bordspelwereld is het spel dat ‘easy to learn, hard to master’ is. Dat wil zeggen, een spel dat je makkelijk leert, maar niet makkelijk wint.

Een mooi voorbeeld is het kaartspel Hanamikoji, waarbij je probeert de meerderheid in verschillende kaartensets te behalen. Je kunt maar 4 zetten doen per ronde – en vaak moet je ook je tegenstander een kaart aanbieden. Dat maakt dat je je hele strategie door de ogen van je tegenstander moet bezien. Een kort, spannend en steeds weer anders verlopend spel.




En het gaat over geisha. Weer eens wat anders. Dat brengt ons meteen op het volgende punt.

Vooroordeel #3: BORDSPELLEN ZIJN VOOR NERDS

Post-apocalyps, kerkers, kaartensets: dat is meer iets voor nerds, toch? Van die sociaal onhandige mensen, die geen vrienden kunnen maken en zo?

Nee, nee, nee, bordspellen zijn juist sociaal. Anders dan bij computerspellen zijn je medespelers niet alleen fysiek aanwezig, maar ook een onderdeel van het spel. Je zult ze moeten doorgronden om het spel te kunnen winnen. Want hoe denken ze, waar azen ze op en wat houden ze achter de hand? Sinds ik ‘into’ bordspellen ben, zie ik mijn vrienden vaker, heb ik meer lol met ze en ken ik ze beter. Een avond met spellen is gewoon boeiender dan zonder. Als ik op andermans verjaardag in een saaie cirkel zit, denk ik wel eens, kunnen we geen spelletje doen?

Sociale spellen, van die party games en dergelijke, zijn sowieso een goed startpunt voor de nieuwe speler. Ook zonder spelervaring heb je vast al eens geoefend met overleggen, overtuigen, manipuleren, liegen en bluffen. Het schijnt bij onze diersoort te horen. Misschien ben je wel heel goed in The Resistance, een hidden identity game waarbij je een verzetsstrijder bent of een spion voor het keizerrijk. Je steunt missies of ondermijnt ze stiekem. Ondertussen houd je je medespelers in de gaten. Een beetje zoals Weerwolven dus, maar dan sneller en zonder dat je er onderweg uitgeknikkerd kunt worden.




Genoeg spelthema’s trouwens, die niets met nerds te maken hebben. Bij Azul leg je een Portugese tegelvloer, in Takenoko groei je bamboe, in Viticulture oogst je druiven en in Pie Town bak je taarten. Het is maar net waar je van houdt.

Vooroordeel #4: BORDSPELLEN GEVEN MINDER VOLDOENING

Laten we eerlijk zijn: een computerspel geeft toch veel meer voldoening? Je zit er middenin, je krijgt directe feedback op je acties, je verslaat monsters of vijandige legers en het eindigt met een eindstrijd.

Maar dan is het spel uit en kijk je er nooit meer naar terug. Je hebt nog geen DVD-hoesje om je eraan te herinneren. Je kunt het ook moeilijk nóg eens spelen. De bordspelverzamelaar, daarentegen, ziet zijn kast volgroeien met kloeke, kunstvolle dozen. Pakt een nieuwe uit. Drukt met liefde de verse spelonderdelen uit hun frames. Nodigt zijn vrienden uit. Harkt tijdens het spel houten, metalen, kartonnen of plastic grondstoffen bijeen. Ziet zijn aanvallen in miniaturen, punten, eenheden of karakterkrachten steeds beter worden. Juicht. Omhelst. Geeft een klap op de tafel. Drinkt er nog eens een biertje op. Zet het spel terug in de kast. And repeat. Want een goed spel kun je wel honderden keren spelen. Elke keer is die opbouw van productieketens of interplanetaire allianties weer een heel nieuw beestje. Soms speel je met twee spelers, soms met acht, soms zelfs in je eentje. De ene keer zit je vooral te lachen, de andere keer kraken je hersens. Maar altijd geeft zo’n spel je weer diepe voldoening.

Zoals bij Dominion, een ‘deck builder’ waarin ieder een eigen stapel kaarten opbouwt. Per beurt koop je met vijf van je kaarten nieuwe kaarten of voer je acties uit. Midden op tafel ligt een markt, waarop fijne kaarten liggen uitgestald. Koop je die gouden kaart? Of die ene met extra acties? Of ga je alvast voor de overwinningspunten? Bij Dominion krijg je een gevoel van gratis geld, dat je elke ronde weer mag uitgeven.




Nee, doe mij maar een bordspel. Sinds eBooks en Netflix heb ik toch maar ruimte in de kast.

Geschreven door Elin Derks

Geplaatst door Miss Steiner op 31-08-2018 08:42
Aantal keer bekeken: 3180

Reacties

Door Apocalypse (187 reacties) op 31-08-2018 10:04
( PM )
Goed artikel, zo denk ik er precies ook over. Op het werk hoor ik wel eens als ik vertel dat ik in het weekend wat bordspellen op tafel heb geslingerd, maar dat is toch heel ouderwets en saai.
Ik probeer dan altijd uit te leggen dat spellen verder zijn geëvalueerd en niet meer een clone zijn van ganzenbord of monopoly.En dat niet ieder spel alleen maar puur geluk is maar dat er vaak veel meer bij komt kijken. Ze zijn dan vaak helemaal flabberquested als ik zeg dat we een co-op spel gedaan hebben en dan krijg je de vraag maar wie heeft er dan gewonnen.
Door Usurper (138 reacties) op 31-08-2018 10:20
( PM )
Of vertel je collega's dat je naar Essen gaat waar rond de 1000 nieuwe spellen te vinden zijn. Waar in een paar dagen 160000 mensen naar toe gaan.
Door CandyShine (1137 reacties) op 31-08-2018 11:49
( PM )
Quote:
Of vertel je collega's dat je naar Essen gaat waar rond de 1000 nieuwe spellen te vinden zijn. Waar in een paar dagen 160000 mensen naar toe gaan.

Ja haha dat is ook altijd een leuke.
Ik had van de week iemand bij een voorstelrondje die na mijn introductie, waarbij ik als hobby bordspellen noemde, zei dat ze spellen haatte. Dat was wel heftig
Door Sunnyfield (218 reacties) op 31-08-2018 12:43
( PM )
Quote:
Ik had van de week iemand bij een voorstelrondje die na mijn introductie, waarbij ik als hobby bordspellen noemde, zei dat ze spellen haatte.
Ik ben benieuwd waar die 'haat' dan op gebaseerd was?!
Door Skull_kid (2512 reacties) op 31-08-2018 13:13
Rol: Forum Moderator
( PM )
Ik ben zelf het probleem bij vooroordeel 2: ik ben SUPER slecht in het uitleggen van spellen. Of ik begin op de verkeerde plek in de regels (terwijl ik juist denk: eureka, nu heb ik het), of ik leg teveel regels tegelijk uit.

En dat is jammer, want daarmee heb ik m'n vriendin al een paar keer afgeschrikt van de wat zwaardere spellen, die qua regels helemaal niet zo verkeerd zijn, maar wel qua spel ingewikkeld kunnen lijken en waardoor interesse dus vervliegt.

Ik wil echt beter worden in het uitleggen van spellen, al is de oplossing die ik nu heb gevonden (samen een "how to play" kijken, terwijl ik de regels ken) ook wel okay.

Iemand die goed is in uitleggen, mag wel eens een stappenplan maken voor hier op BS

Quote:
[..]

Ik ben benieuwd waar die 'haat' dan op gebaseerd was?!

Haar ervaringen met Monopoly en Mens Erger Je Niet.
Door Miss Steiner (18 reacties) op 31-08-2018 13:36
( PM )
Quote:
Ik wil echt beter worden in het uitleggen van spellen, al is de oplossing die ik nu heb gevonden (samen een "how to play" kijken, terwijl ik de regels ken) ook wel okay.

Iemand die goed is in uitleggen, mag wel eens een stappenplan maken voor hier op BS

Goed idee!!
Door IBorNL (9 reacties) op 31-08-2018 13:54
( PM )
Pandemic ontdekken was voor mij wel een eye opener na jaren catan en carcassonne gespeeld te hebben
Door Carientje (625 reacties) op 31-08-2018 15:17
( PM )
Quote:

Ik wil echt beter worden in het uitleggen van spellen, al is de oplossing die ik nu heb gevonden (samen een "how to play" kijken, terwijl ik de regels ken) ook wel okay.

Iemand die goed is in uitleggen, mag wel eens een stappenplan maken voor hier op BS

Ik ben enorm fan van Rodney van Watch It Played en ik denk dat je ook veel van hem kan leren door zijn video's te bekijken.
En gewoon doen doen doen!
Door Bleh (249 reacties) op 01-09-2018 12:12
( PM )
Bij de vergelijking tussen bordspellen en computer spellen vind ik vaak dat een bordspel meer charme heeft.
Door Miss Steiner (18 reacties) op 01-09-2018 13:01
( PM )
Quote:
Ik ben enorm fan van Rodney van Watch It Played en ik denk dat je ook veel van hem kan leren door zijn video's te bekijken.

Gaming Rules is ook een aanrader.
Door Peter (1 reacties) op 02-09-2018 11:44
( PM )
Hoi!

Quote:
Iemand die goed is in uitleggen, mag wel eens een stappenplan maken voor hier op BS

Komt-ie dan. Een uitleg over uitleg in een stappenplan, aan de hand van een stappenplan.

Een spel uitleggen kan afhankelijk van het soort spel vrij moeilijk zijn. Er zijn echter wel een aantal truukjes om de uitleg zo makkelijk en toegankelijk mogelijk te houden. Ik ben van mening dat een goede uitleg ervoor zorgt dat de spelers zo snel mogelijk een soort framewerk in hun hoofd krijgen van wat de bedoeling van het spel is. Ook moet de informatie zo goed mogelijk worden gedoseerd.

De meeste goede handleidingen voor bordspellen werken als volgt:
1) Een korte uitleg over de setting en doel van het spel
2) Uitleg over hoe je de startpositie van het bord op moet zetten
3) Uitleg over hoe een spelronde werkt
4) Uitleg over wanneer het spel is afgelopen

Dit is voor een groot deel ook hoe jij het slimst het spel uit kunt leggen. Als ik spellen uitleg (ik werk voor 999 Games als demonstrator, vaak bij beurzen), begin ik met een pitch. Bij Ganzenbord zou dat neerkomen op "Ga zo snel mogelijk naar het einde van het bord". Bij Catan is dat "scoor punten door met grondstoffen een eiland vol te bouwen met dorpen, steden en wegen". Bij Pandemic is dat zoiets als "voer als groep acties uit om een epidemie-uitbraak tegen te gaan". En bij Bingo iets als "Bereid je voor op verlossing van de dood nu je in een bejaardenhuis Bingo zit te spelen." Bingo is niet zo'n leuk spel. Ganzenbord overigens ook niet. Maar soit.

Je hebt nu de spelers een kort beeld gegeven van wat de bedoeling is. Misschien heb je het spelbord al opgezet, dus dan kun je de tweede stap van de handleiding overslaan. Tijdens beurzen vraag ik na de korte pitch aan de spelers of ze allemaal hun startpositie goed hebben staan. Bij Catan is dat dus iets als "Hebben we allemaal twee huisjes, twee straten en een overzichtskaart?". Je spelers snappen misschien nog niet wat de bedoeling hiervan is, maar zo leren ze wel een beetje het spelmateriaal kennen.

Dan komen we nu bij het moeilijkste deel van de uitleg, namelijk het daadwerkelijke spelverloop. Met de pitch hebben we een begin gemaakt van het framewerk. Nu gaan we dat framewerk iets verder uitbouwen door in het kort een ronde uit te leggen. Bij ganzenbord is dat in principe erg makkelijk. "Als je aan de beurt bent gooi je met een dobbelsteen. Dan verzet je je pion. Vervolgens kijk je waar je terecht bent gekomen en doet wat er op het plaatje staat." Ik zou nu ook meteen uit kunnen leggen wat alle 63 verschillende vakjes doen, maar dat doe ik bewust niet. Dat zou namelijk heel veel informatie in een keer zijn, terwijl bijna alle informatie pas relevant wordt als je op het betreffende vakje beland.

Dit principe zie je ook terug in games. Een van mijn meest favoriete games ooit is Assassin's Creed 2. In die game krijg je op een gegeven moment de mogelijkheid om van een balkon te springen om iemand uit te schakelen. Die informatie krijg je echter niet aan het begin van de game. De mogelijkheid zelf krijg je pas als je een uur of wat in de game zit. De uitleg van die mogelijkheid krijg je ook pas op dat moment, door middel van een tutorial-missie. Bij andere games komen tutorials als pop-ups tevoorschijn, op het moment dat een situatie in de game uitleg vereist.

Die tutorials kunnen we ook als manier gebruiken bij het uitleggen van bordspellen. Als voorbeeld kunnen we Catan nemen. De struikrover van Catan komt pas in actie als een zeven wordt gegooid. Je zou de uitleg over de struikrover aan het begin van het spel kunnen geven, maar je kunt er ook mee wachten tot er daadwerkelijk een zeven wordt gegooid. Je geeft je spelers dan eerst de gelegenheid om met de basis van het spel kennis te maken. Die kennis maken ze zich eigen door wat spelrondes te spelen. Als de zeven wordt gegooid, is het tijd voor nieuwe informatie.

Nu heeft het rollen van een zeven als nadeel dat iemand die meer dan acht grondstoffen heeft gehamsterd de helft van zijn grondstoffen verliest. Je kunt als demonstrator lief zijn en deze spelers van te voren waarschuwen. Of je doet dat niet en verrast de speler met de gevolgen van de gerolde zeven. Knap lullig, maar je spelers leren zo wel aan den lijve hoe de regel werkt. Ik ben niet echt lief als demonstrator. Ik zou wel waarschuwen dat er nare dingen met je grondstoffen gebeuren bij de zeven, maar ik zou niet zeggen wat. Wat, drie bakstenen en twee hout kwijt? Lekker voor je. Suck it up and learn, beeotch.

Ganzenbord en in mindere mate Catan zijn spellen die qua opzet en spelverloop niet echt complex zijn. Complexere spellen hebben meer regels, meer fases in rondes en meer mogelijkheden. Maar ook complexe spellen hebben een structuur in hoe een ronde loopt. Great Western Trail en Agricola zijn bijvoorbeeld behoorlijk complexe bordspellen, met ontzettend veel verschillende opties en strategieën die je kunt volgen. De basis van een spelronde is bij beide spellen echter relatief simpel. Bij Great Western Trail is dat "verzet je pion en voer acties uit op de locatie waar je terecht komt". Bij Agricola is dat "plaats een werker en voer de bijbehorende actie uit". Je zult vervolgens uit moeten leggen wat al die acties doen, maar als je in ieder geval eerst dat framewerk geeft, kunnen spelers veel beter de informatie over de betreffende acties plaatsen. Je maakt het je spelers heel erg moeilijk als je je uitleg begint met wat elke afzonderlijke actie doet.

Ook bij de uitleg voor afzonderlijke acties zou ik zo veel mogelijk informatie pas geven als deze relevant wordt. Great Western Trail draait om het leveren van veekuddes aan steden. Je moet daarbij onder andere je veestapel uitbreiden door betere koeien te kopen. In mijn uitleg zou ik in eerste instantie op het bord aanwijzen waar je de koeien kunt kopen, maar pas uitleggen hoe dit werkt op het punt dat een speler van deze actie daadwerkelijk gebruik wil maken.

Verder denk ik dat je een nieuw spel het makkelijkst leert door het daadwerkelijk te spelen. Ik zou daarom de gedoseerde informatie zoveel mogelijk op laten volgen door de spelers de informatie in de praktijk toe te laten passen. Als voorbeeld hiervan kunnen we een spel nemen als Arkham Horror. Arkham Horror is een vrij fors coöperatief bordspel, dat zoveel verschillende regels heeft dat ik het eerlijk gezegd nog nooit heb gespeeld zonder minstens een keer de handleiding of de Boardgamegeek erop na te lezen. Het spel heeft per ronde iets van vijf verschillende fases. Alle spelers voeren elke fase in de ronde tegelijkertijd uit. Qua speluitleg is het dan veel slimmer om een spelronde per fase uit te leggen en om je spelers die fase eerst uit te laten spelen, voor je aan de uitleg van de volgende fase begint. Waar nodig herhaal je bij volgende rondes die uitleg per fase, maar spelenderwijs leren werkt echt veel beter dan eerst een half uur aan uitleg aanhoren.

Dus in het kort:
1) Geef eerst een korte uitleg van de bedoeling van het spel (zowel doel als heel globaal hoe je dat doel haalt).
2) Geef per ronde globaal aan wat de spelers moeten doen
3) Doseer je informatie: geef de meest algemene informatie als eerst, details als laatst.
4) Laat je spelers zoveel mogelijk de regels direct toepassen

Tutorials op Youtube zijn verrekte handig, maar nog handiger is het spel zelf erbij pakken en stap voor stap al spelend erdoorheen lopen, eventueel met die tutorial erbij.