Met de familie over de vloer kan het een uitdaging zijn om een strategisch bordspel als Risk of 7 Wonders op de tafel te doen ploffen. Legers die op tactische wijze over de tafel over schuiven bieden nu eenmaal niet het beste scenario voor een toegankelijke spelavond. Niets van dat alles in Hadara, Hadara is zo toegankelijk als een handschoen in de juiste maat, en toch heb je binnen tien minuten vijf wereldheersers aan tafel zitten. Ik kan het je nog mooier vertellen, de familie die het gespeeld heeft, had er ook nog eens plezier in!



Hadara biedt strategische keuzes en bakken overwinningspunten
Hadara (een Arabisch woord voor beschaving en cultuur) biedt een combinatie van kaarten trekken en engine building, oftewel het bouwen van je eigen motortje waardoor je steeds meer kunt doen. Het spel speelt zich af gedurende drie tijdperken waarin je je volk doet uitgroeien van kleine nederzetting tot een hoogcultuur. Het doel is om de meeste punten te hebben gescoord aan het eind van het derde tijdperk. Dit klinkt simpel, maar er zijn heel wat wegen die naar Rome of ehhrr Hadara leiden. De hoofdrol van jouw beschavingsmotor zit verstopt in de vier vaardigheidssporen: Inkomen, Militaire macht, culturele kennis en voedsel die iedereen steeds verder moet zien te vergroten.


Het uitbreiden van je sporen is heel gemakkelijk, gewoon werkers kopen en op elk werkerkaartje staat vervolgens hoeveel je een bepaald machtsspoor mag verhogen. Maar waar ga je je op focussen?

Het spoor Inkomen is handig, want daarmee kun je weer nieuwe werkers kopen, die de verschillende vaardigheden weer verder opkrikken in niveau. Op elk kaartje staat afgebeeld hoeveel ze bijdragen aan één of meerdere vaardigheidssporen. Zonder geld geen groei, net als in de echte wereld.

Militaire macht is ook meer dan welkom. Helaas kun je met je leger geen tegenspelers aanvallen, wat dat aangaat is je invloed op je medespelers beperkt. Toch is militaire macht bruikbaar, want ze bieden je de mogelijkheid om kolonies te plunderen. Elke kolonie levert je tijdens een fase extra geld op. Weet je zelfs je militaire macht door te trekken tot 30 punten? Dan buigen de grootste nederzettingen zich voor jouw macht. Hoe groter de kolonie, hoe meer geld je binnenharkt. Tevens kun je er later voor kiezen om een verbond te sluiten met een kolonie, dan dragen ze erna bij aan je vaardigheidspunten.


Ben je niet zo oorlogszuchtig, dan is culturele kennis de weg om op te gaan. Met culturele kennis bouw je beelden die direct extra vaardigheidspunten opleveren op een spoor van jouw keuze. Bovendien krijg je nog meer overwinningspunten voor de eindstand.

Allemaal mooie doelen, maar verlies vooral niet de landbouw uit het oog, want dit laatste spoor bepaalt hoeveel werkers jij in je volk kunt voeden. Is er voldoende eten om jouw uit de kluiten gewassen volk te voeden? Zo ja, dan kan men aan het end-of-an-era-feestmaal, zo niet dan worden de zwakste schakels genomineerd om de volksstam te verlaten, met het dalen van bepaalde vaardigheidssporen tot gevolg. Dat wil je natuurlijk te allen tijde voorkomen.


Je sporen achterlaten in de geschiedenisboeken
Een ronde in Hadara gaat alsvolgt te werk. Op het speelbord liggen vijf verschillende stapels kaarten, elk van een andere kleur. In tijdperk 1 zijn deze van tijdperk 1, in tijdperk 2 van tijdperk 2 etc.

Een tijdperk begint met vijf minirondes waarbij iedereen tegelijk twee kaarten van een volk mag pakken. Op elke kaart vind je een persoon of gebouw en informatie over hoeveel punten deze kaart jou doet groeien in één of meer van jouw vaardigheidssporen. Soms leveren ze ook overwinningspunten op. Je kiest een kaart die je wilt kopen of verkopen en legt de ander terug open op het speelbord. Dit gaat zelfs met vijf man allemaal lekker snel, omdat iedereen tegelijk aan de beurt is.


Zijn de vijf minirondes voorbij, dan wordt er naar de tussenstand gekeken. Heeft iemand een mijlpaal bereikt op een van zijn vaardheidssporen: inkomen, militaire macht, cultuur of landbouw? Die stammen mogen beelden bouwen of nederzettingen veroveren welke vervolgens weer geld of overwinningspunten opleveren. Is iedereen geweest? Dan volgen er nog eens vijf minirondes om de opengelegde kaarten te verdelen.

Ook nu volgen er vijf minirondes waarin de opengelegde kaartjes omstebeurt worden gekozen. Als alle kaartjes zijn vergeven, volgt de eindstand voor dat tijdperk. Opnieuw wordt gekeken of iemand een mijlpaal heeft bereikt. Aan het eind van de tweede ronde is het belangrijkste verschil dat nu ook voedsel van belang is.

Tot slot kunnen er nog medailles worden gekocht, die je punten geven voor de hoogte van een vaardigheidsspoor of zeven punten voor elke set van vijf verschillende bevolkingsgroepen die je in je clan hebt.

Ga je voor het uitbreiden van één of twee specialiteiten? Of ga je in het begin voor één specialiteit zoals inkomen en later voor een ander? Of probeer je een balans te vinden en investeer je vervolgens in medailles? Welk pad het juiste is, is de vraag. Dit is direct overigens wel de diepste vorm van tactiek die in Hadara voorkomt. Verwacht dus geen ingewikkelde combo’s of andere diepgravende tactieken.


Strategisch en toch erg toegankelijk en snel uit te leggen
De toegankelijkheid van Hadara zit hem in het feit dat iedereen vanuit eenzelfde startpositie begint. Iedereen kiest weliswaar een volk, maar er zijn geen speciale vaardigheden per volk, zoals bijvoorbeeld in Imperial Settlers. Het enige verschil tussen iedereen is de startkaart die je krijgt, deze geeft aan op welk niveau jouw vaardigheden beginnen.

Hadara speelt snel weg doordat iedereen bijna altijd tegelijk aan de beurt is, zo weet je steeds precies wat je moet doen en ben je weinig tijd kwijt aan het wachten op anderen. Hadara komt daardoor het beste uit de verf met 4 of 5 man, omdat je dan nagenoeg alle kaartjes gebruikt en het tot het laatst spannend is wie er aan de winnende hand is. De enorme kleurrijkheid van de spelonderdelen nodigen daarnaast sowieso al uit om iedereen naar de tafel te trekken. Al kan het tableautje in eerste instantie wat overweldigend overkomen, ontdek je na de eerste ronde al gauw dat het allemaal erg overzichtelijk is.

En uiteindelijk vindt iedereen het fijn om beloond te worden en dat gevoel krijg je eigenlijk gedurende elke ronde, wanneer je weer één van je vaardigheidssporen omhoog kunt krikken. Men kan elkaar wel een beetje in de weg zitten door kaarten voor de ander weg te kopen, zodat bijvoorbeeld iemand net niet met zijn voedsel uitkomt, maar dat is het wel zo’n beetje.



Wel wat gebrek aan interactie
Het gebrek aan interactie tussen spelers is misschien niet voor iedereen weg gelegd, als iemand een goede strategie te pakken heeft, dan is het dus lastig die tegen te houden. Het voordeel is wel dat je aan het eind nooit iemand anders kunt beschuldigen dat je niet hebt gewonnen. Je eindigt met een ‘aaah net niet gewonnen’, doch voldaan gevoel.

Dat gezegd hebbende is Hadara verder net wat te simpel voor de Budgetspelers die van diepgaande strategiegames houden. Het komt niet veel verder dan een paar sporen opschuiven en zorgen dat je de kaarten die je op elk trekt optimaal benut. Veel dieper gaat het niet.

Het laatste minpunt, als je het een minpunt kunt noemen, is dat de doos suggereert dat je echt met een volk gaat spelen zoals de Vikingen, of de Egyptenaren. Al oogt het mooi op de doos, in werkelijkheid komt het niet verder dan de artwork op de doos. Tijdens het spelen komt eigenlijk nergens in het spel zelf terug dat je één van deze culturen speelt.

Waar voor je geld?
Hadara weet snelheid en strategische keuzes te combineren tot een toegankelijk familie- en vriendenspel. Van de verschillende sessies waar we het spel getest hebben, zijn er minimaal drie spelers geweest die na het spelen het spel graag ook in bezit wilde hebben. Dat is een goed teken! Het fijne aan Hadara is dat je bijna nooit hoeft te wachten op je tegenspelers. Verder is het gevoel van ‘volgende keer doen we hem nog een keertje’ aanwezig omdat je hoofd vol zit met potentiële strategieën. Hadara is zeker niet voor de fervente strategist die van diepgaande spellen houdt. Voor wie een toegankelijk kleurrijk spel met de nodige strategie wel ziet zitten is Hadara een welkome aanwinst. We moeten nog wat vaker speler om te ontdekken of één strategie altijd de winnende is, dat zal nog moeten blijken. Wat we wel weten is dat het spelen van Hadara gewoon fris en nieuw aanvoelt. De prijs is wel wat hoog (€ 36) voor wat er in de doos zit, dus dat moet je er voor over hebben, desalniettemin kunnen we Hadara zeker aanraden.