Het is tof om je te verlekkeren aan de massa’s nieuwe spellen die het hele jaar door op ons afkomen. Maar het is zonde als de klassiekers daardoor ondergesneeuwd raken, dus gaan we die vaker in het zonnetje zetten. Te beginnen met Take 5, of 6 nimmt, uit 1994.

Wat kun je in alle redelijkheid verwachten van een spel dat bestaat uit een stapel van 104 genummerde kaarten? Nou, heel wat, als dat spel bedacht is door een ontwerper als Wolfgang Kramer. Take 5 is intussen 27 jaar oud, maar wordt nog steeds verkocht over de hele wereld en is op online gaming site Board Game Arena één van de populairste spellen. De titel is goed voor veel verwarring: de oorspronkelijke naam is 6 nimmt (‘zes neemt’) en alleen in Nederland en Griekenland heet-ie Take 5 (‘neem vijf’). Maar ze kloppen allebei, zoals snel duidelijk zal worden.



Koppen tellen
In dit spel begint iedereen met tien kaarten in de handen die allemaal gespeeld moeten worden, maar daarbij wil je zo min mogelijk strafpunten verdienen. Tijdens het spelen vormen zich op tafel vier rijen kaarten. Daaraan leggen de spelers elke ronde een kaart aan, in volgorde van laag naar hoog. Ze moeten hun kaart leggen aan de rij die eindigt met het nummer dat het dichtst bij het nummer op de kaart zit. Zo kan het voorkomen dat je verplicht bent je kaart op de zesde plek in de rij te leggen. Doe je dat, dan moet je de vijf kaarten ervoor pakken en bewaren op een aparte stapel. Op alle kaarten staan stierenkoppen: meestal één, maar soms ook twee, drie of vijf en op één kaart staan er zelfs zeven. Dat zijn de strafpunten en rijen met zulke kaarten erin probeer je uiteraard te vermijden, maar dat zijn je tegenstanders ook van plan…



Slinkse acties
Nummer zes in de rij neemt de kaarten dus, wat de Duitse titel verklaart. En in zo’n geval pak je vijf kaarten, zoals de titel in Nederland zegt. Als je de regels zo leest, lijken er weinig zinvolle keuzes in het spel te zitten, maar vergis je niet: een geoefende speler zadelt een beginner makkelijk met een dikke stapel strafpunten op. Het is aanlokkelijk om kaarten te spelen die zo dicht mogelijk op de nummers zitten die op tafel liggen, maar soms kan een grote sprong juist beter uitpakken. Als je een nummer speelt dat lager is dan dat op alle kaarten aan het eind van de rijen ben je verplicht een rij te pakken en daarmee kun je ook slinkse acties uithalen. Zo kunnen kaarten die je tegenstanders hadden voorzien voor een korte rij opeens naar een lange moeten, met alle gevolgen van dien. Dat is dat enkele strafpuntje dat je daarmee pakt dik waard.



Tactvolle tactiek
Hoe je het slimste kunt spelen, hangt ook af van het aantal spelers dat meedoet. Take 5 is het leukst vanaf vijf spelers en kan zelfs tot en met tien gaan, al neemt de chaos wel flink toe met hoge spelersaantallen. Je kunt een potje kort houden, door te stoppen als iedereen zijn tien kaarten kwijt is. Of je kunt het wat langer maken door te spelen totdat iemand een bepaald aantal strafpunten heeft. Wolfgang Kramer is de man achter spellen als El Grande en Tikal, waarin de tactiek heel diep gaat en in dit kleine kaartspel is daar zowaar veel van terug te zien. Zoveel als je van een stapel van 104 kaarten kunt verwachten, ten minste. Het is snel te leren, snel te spelen en eentje die in geen enkele spellencollectie misstaat.

Tekst: Klaas Kaptijn