Spelers: 2 tot 4 spelers
Speelduur: 120 minuten
Leeftijd: vanaf 12 jaar
Genre: kaartspel, worker placement
Een eiland vol mogelijkheden, dat is het startpunt van Anno 1800. Het is daarmee ook een letterlijke vertaling van het gelijknamige strategiespel. Dus als je bekend bent met Anno 1800 als computerspel, dan is het bordspel een feest van herkenning. Tegelijkertijd staat het bordspel wel op zichzelf en vertellen wij jullie graag over onze ervaring.
Overweldigend bij een eerste keer spelen
In Anno 1800 krijgt iedere speler een eigen eiland met als doel om te voorzien in de behoeftes van je inwoners. Deze inwoners willen allemaal verschillende producten, zoals sterke drank of worst tot aan sigaren en brillen. Als speler moet je dus de benodigde fabrieken bouwen om je inwoners tevreden te stellen. Gelukkig hoef je deze fabrieken niet allemaal zelf op te zetten, want er zijn ook andere spelers waar je de benodigde producten bij kunt halen.
Met deze korte introductie hebben wij in het kort de essentie van Anno 1800 beschreven. Verder krijg je nog te maken met veel andere zaken als het ontdekken van nieuwe werelden, expedities, opdrachten, de verschillende soorten inwoners en ga zo maar door. In het begin is dit redelijk overweldigend, maar als je eenmaal begint met spelen dan zijn je mogelijke acties al snel duidelijk. Daarbij heeft iedere speler een overzichtskaart om terug te lezen welke acties je allemaal kunt uitvoeren. In onze ervaring heb je die eigenlijk nauwelijks nodig als je eenmaal lekker op gang bent gekomen.
Op zoek naar ingenieurs en investeerders voor op je eiland
Toch even terug naar de essentie van Anno 1800 als bordspel. Zo begin je het spel met negen verschillende bevolkingskaarten, waarop de behoeftes van de inwoners staan gedrukt. Voldoe je aan deze behoeftes, dan levert je dat punten op aan het einde van het spel plus een directe bonus. Uiteindelijk wil je voldoen aan alle bevolkingskaarten in je hand, want daarmee wordt het einde van het spel ingeluid. Bovendien krijgt de eerste speler die al zijn of haar bevolkingskaarten wegspeelt nog extra punten, dus het loont om je kaarten snel weg te spelen. Dit gaat alleen minder makkelijk dan je denkt.
In de bevolkingskaarten wordt namelijk een onderscheid gemaakt tussen kaarten voor boeren/werkers en kaarten voor ambachtsmannen/ingenieurs/investeerders. Dit zijn de verschillende inwoners op je eiland, die je als een oplopende trap moet zien qua status en mogelijkheden. Zo begin je het spel zonder ingenieurs en investeerders, maar wel met twee kaarten van dat niveau. Daarop staan producten afgebeeld, waarvoor je inwoners nodig hebt van een hoger niveau. Deze inwoners van een hoger niveau stellen daarmee hogere eisen, maar bieden je ook meer mogelijkheden voor de fabrieken die je kunt maken en de goederen die je kunt produceren.
Je moet niet iedere beurt een stadsfeest vieren
Om ook maar iets gedaan te krijgen in Anno 1800 moet je jouw inwoners aan het werk zetten in de verschillende fabrieken op je eiland door middel van worker placement. Iedere fabriek biedt ruimte aan twee inwoners om goederen te produceren die je vervolgens kunt inzetten om nieuwe fabrieken te bouwen of om te voldoen aan de wensen van je inwoners. Heb je eenmaal je inwoners aan het werk gezet, dan kun je ze niet opnieuw inzetten. Hiervoor moet je een speciale actie gebruiken, namelijk het vieren van een stadsfeest, waarbij al je inwoners weer terugkeren naar hun huizen. Dit kost alleen wel een hele actie, waarvan je er maar één hebt per beurt, dus liever vier je niet te vaak een stadsfeest.
Daarom kun je ook het aantal inwoners uitbreiden op het eiland, bijvoorbeeld door middel van de bonus op bevolkingskaarten of door het inleveren van specifieke goederen afhankelijk van het niveau van de inwoner. Let alleen wel op dat je voor iedere nieuwe inwoner ook een bijpassende bevolkingskaart moet trekken. Hierdoor ben je weer een stap verder verwijderd van het einde van het spel en dat is precies de balans die je moet zoeken in Anno 1800. Als speler ga je sowieso meer nieuwe inwoners verwelkomen op je eiland en daarmee nieuwe bevolkingskaarten krijgen, maar uiteindelijk moet je ook de keuze maken om dat te stoppen, zodat je naar het einde van het spel kunt toewerken. Een goede optie hiervoor is om je bestaande inwoners te upgraden naar een hogere status, waar je uiteraard ook weer goederen voor moet betalen. Voordeel van het upgraden van je inwoners is dat je dan geen nieuwe bevolkingskaarten hoeft te trekken.
Wil je A kunnen volbrengen, dan moet je eerst B en misschien wel C doen
Je hebt het misschien wel door, maar goederen spelen een centrale rol in Anno 1800. Tijdens het spelen moet je dan ook beredeneren ‘om A te kunnen doen moet ik eerst B doen, maar daarvoor heb ik weer C nodig’. Toch zijn het niet enkel goederen en fabrieken op je eiland die van belang zijn. Zo zijn er ook scheepswerven en daarmee schepen die toegang geven tot handelsfiches en verkenningsfiches. Met de verkenningsfiches kun je onder andere nieuwe eilanden ontdekken en toevoegen aan je huidige eiland. Dit geeft je dan weer meer ruimte om fabrieken te bouwen en dat ga je zeker nodig hebben. Of als je een Nieuwe Wereld-eiland ontdekt, dan geeft je dit toegang tot nieuwe goederen, zoals rubber of koffiebonen.
Met de handelsfiches krijg je de mogelijkheid om goederen bij andere spelers te verhandelen. Dat betekent dat je dus niet zelf de fabrieken hoeft te bouwen, maar enkel het benodigde aantal handelsfiches moet afleggen. Het staat je vrij om elk soort goed bij een andere speler te verhandelen, daar kunnen zij niks tegen doen, maar het levert hen ook wat op. Voor ieder goed dat bij jou als speler wordt gehandeld krijg je een goudstuk. Deze goudstukken leveren per drie een punt op aan het einde van het spel, of je zet ze in tijdens het spelen van Anno 1800. Zo ga je uiteindelijk merken dat je inwoners opraken, omdat je ze hebt ingezet om producten te produceren. In plaats van het vieren van een stadsfeest om alles terug te krijgen, kun je ervoor kiezen om goudstukken te betalen om op die manier een enkele inwoner terug te halen. Dit geeft je misschien nog net even de mogelijkheid om die ene handige actie uit te voeren.
Zorgvuldig omgaan met je acties, want ze zijn kostbaar
De crux van Anno 1800 is vooral dat je verstandig omgaat met je beurten. De persoon die namelijk zo effectief mogelijk zijn of haar beurten gebruikt heeft de meeste kans om te winnen. Daarbij luidt het volledig wegspelen van je bevolkingskaarten dan wel het einde van het spel in, maar de persoon die dat doet hoeft zeker niet de winnaar te zijn. Ook een grote focus op het bouwen van fabrieken gaat je het spel niet winnen. Het is vaak verstandiger om af te wachten tot andere spelers fabrieken bouwen, waar jij dan weer gebruik van kan maken met handelsfiches. In dat geval moet je zelf focussen op het bouwen van schepen en scheepswerven van een hoger niveau, waardoor je betere schepen kunt bouwen. Oftewel schepen waar meerdere handelsfiches of verkenningsfiches op liggen.
De manier hoe je Anno 1800 speelt is overigens sterk afhankelijk van het aantal spelers waar je mee speelt. Een tactiek waarbij je focust op het handelen werkt makkelijker met vier spelers dan met twee spelers. Daarbij kun je niet blijven afwachten en moet je uiteindelijk wel zelf fabrieken bouwen om verder te komen. Tegelijkertijd wil je soms ook wel zelf fabrieken bouwen, zeker als je deze vaker moet gebruiken om te kunnen voldoen aan de eisen van je bevolkingskaarten. Als je met vier spelers speelt, dan moet je wel goed opletten, want van elke fabriek zijn er slechts twee beschikbaar dus die kunnen makkelijk opraken.
Twee woorden, negen letters met vier spelers
Begin je een potje Anno 1800 met vier spelers, dan moet je wel rekening houden met de speelduur. Met twee spelers die het spel al eens hebben gespeeld zaten wij op 1,5 uur speeltijd. Op dat moment zit er ook een lekkere flow in het spel, waarbij de spelers elkaar snel afwisselen met korte beurten. Een potje met vier spelers ging de speelduur ver voorbij de 120 minuten die op de doos staat aangegeven, let wel dit was met nieuwe spelers. Dit heeft te maken met verschillende aspecten, waaronder sommige mensen die wat langer moeten nadenken over hun actie. Daarbij zijn de acties van de andere drie spelers van invloed op je eigen actie en dat moet je dus iedere keer overwegen.
Voor nieuwe spelers is het daarbij ook even wennen aan de manier van spelen die van je gevraagd wordt in Anno 1800. Dit is niet direct te vergelijken met andere spellen, maar is wel iets wat je oppikt na een eerste keer spelen waarin je leert van je fouten. Aan de andere kant zorgen de bevolkingskaarten wel voor een heel duidelijk doel dat je moet behalen. Voor mensen die soms door de bomen het bos niet meer kunnen zien is dat juist heel waardevol om wat richting te hebben. Tegelijkertijd moet je ook wat geluk hebben met de bevolkingskaarten die je trekt qua bonussen. Zeker aan het begin van het spel is het wel heel erg handig als de bonussen leiden tot nieuwe inwoners.
Een andere focus door de verschillende opdrachtkaarten
Net als met ieder ander spel gaat het in Anno 1800 erom wie aan het einde van het spel de meeste punten heeft. Een belangrijk element dat wij hierin nog niet belicht hebben zijn de opdrachtkaarten. Deze kaarten worden aan het begin van het spel bekendgemaakt en geven spelers punten aan het einde van het spel. Hierbij moet je denken aan het bouwen van specifieke fabrieken, ontdekken van nieuwe werelden of het hebben van de meeste (specifieke) inwoners. Ieder potje worden willekeurige opdrachtkaarten getrokken of je kiest ze specifiek uit om het spel een bepaalde richting te geven, zoals de opdrachtkaart die minpunten geeft voor iedere bevolkingskaart die je overhoudt.
De opdrachtkaarten zorgen voor de nodige afwisseling en focus tijdens ieder potje. Toch blijven de bevolkingskaarten de belangrijkste manier om aan punten te komen. Daarbij zijn sommige aspecten van Anno 1800 waar punten mee verdiend kunnen worden het niet waard om na te streven: ja ik heb het over jullie, expeditie kaarten. Alleen kom je hier pas aan het einde van het spel achter, want tijdens het spel is het volledig onduidelijk hoeveel punten iedereen heeft.
Heerlijk om in goederen te handelen en productieketens op te zetten
Als je voor het eerst de regels doorneemt en begint met spelen van Anno 1800 dan komt er veel op je af. Eenmaal een potje gehad, dan heb je het spel onder de knie en wil je graag opnieuw je eiland opbouwen en beginnen met fabrieken te bouwen en goederen te handelen. Vooral met twee spelers is dit een heerlijk spel om te spelen, waarin beurten elkaar snel afwisselen. Met vier spelers is het handelsmechanisme nog interessanter, maar is de speelduur gewoon te lang. Verder zorgen de opdrachtkaarten voor de nodige afwisseling, waardoor je ieder potje niet op precies dezelfde manier kunt aanvliegen. Datzelfde geldt voor de bevolkingskaarten die je krijgt toegespeeld en de verschillende eisen die daarop staan. Ieder potje moet je daarom weer opnieuw bedenken ‘oké ik ga eerst dit doen, waarna ik daarna dat kan doen’ en ga zo maar door. Ik houd van deze manier van denken en daardoor is Anno 1800 bij ons thuis een hit en krijgt daarmee verdiend de gouden expert budgy.
Tekst: Mike Witteman
Nieuws 
Prijsreactie 
Forum 
Shopsurvey