Uitgever: Avalon Hill
Aanbevolen leeftijd: 12 +
Aantal spelers: 3 tot 6 spelers (coöperatieve RPG)
Speelduur: circa 90 minuten

Het is een koude en gure zaterdagavond wanneer jij en je vrienden besluiten om de lokale kroeg te bezoeken. Wanneer de kroeg in kwestie aan de horizon verschijnt, wordt je aandacht getrokken door een verlaten landhuis aan je rechterkant. Een machtige, doch schimmige villa nodigt je uit om op onderzoek uit te gaan. Al snel hebben je vrienden het gebouw ook in de gaten en besluiten jullie om de kroeg even links te laten liggen. Het is tijd voor Betrayal at House on the Hill.



Bovenstaande alinea vormt de standard epiloog voor een spelletje Betrayal at House on the Hill, waarin het onderzoeken van een landhuis centraal staat. Er gebeuren echter de gekste dingen, met als klap op de vuurpijl het hoogverraad van een van de spelers. Dit verraad kan uitmonden in een episch scenario wat stof tot nadenken oplevert, maar wat ook in mineur kan eindigen. Of het spel überhaupt een succes wordt, heeft ook te maken met je eigen inlevingsvermogen. Zit je met een groep die zich totaal niet in het spel wil inleven, dan valt alle charme weg en heeft het spel niet genoeg om handen. Ben je wel in voor een luguber verhaal, ga er dan helemaal voor en je zult er geen spijt van krijgen. Daarmee gezegd is het zeker van toegevoegde waarde om het totale aantal van zes spelers te laten aanschuiven. Ten eerste komt het de sfeer van het spel ten goede en ten tweede zorgt het voor meer interactie; iets wat vooral aan het eind van het spel meer oplevert.

Verzamel de manschappen
Aan het begin van het spel kun je met maximaal vijf medespelers in de ‘entrance hall’ plaatsnemen. Hierbij kan gekozen worden uit een twaalftal personages, die elk hun sterktes en zwaktes kennen. Eigenschappen zijn onderverdeeld in ‘Mentaal’ en ‘Fysiek’. Eerstgenoemde valt terug op de kennis en je gezond verstand. Met kennis kun je sloten openen en bepaalde items makkelijker gebruiken, terwijl je gezonde verstand ervoor zorgt dat je niet door het eerste de beste spook naar een gesticht kan worden doorverwezen. Je fysieke kant is onderverdeeld in je bewegingssnelheid en kracht, waarbij eerstgenoemde bepaalt hoe snel je je over het speelbord kunt voortbewegen. Je kracht is tenslotte vooral handig wanneer het tot fysieke confrontaties komt, waarbij schade moet worden aangebracht of er iets gestolen moet worden.

Al deze eigenschappen zijn weergegeven in een getal. Een 5 voor snelheid betekent dat je vijf stappen mag nemen, maar tegelijkertijd het aantal van de zogeheten trait-roll. Diverse gebeurtenissen vragen namelijk om een bepaalde trait-roll uit te voeren. Dit ziet er in de praktijk als volgt uit: wanneer een gebeurtenis je dwingt om een trait-roll van snelheid 5 te gooien, mag je het aantal dobbelstenen pakken van jouw eigenschap. Heb jij dus maar een 3 staan bij snelheid, dan zul je met drie dobbelstenen 5 moeten gooien, anders loopt het doorgaans slecht af. Dobbelstenen in Betrayal at House on the Hill gaan echter niet van 1 tot 6, maar van 0 tot 2. Vijf gooien is dus een stuk lastiger dan je denkt.



Op ontdekkingstocht
Wanneer de personages zijn gekozen, is het tijd om op onderzoek uit te gaan. Een grote stapel kamers ligt aan de zijkant van het speelbord te wachten om ontdekt te worden. Telkens wanneer je door een deur gaat, wordt de eerstvolgende kamer van de stapel omgedraaid. Kamers zijn gelinkt aan de kelder, begane grond of tweede verdieping. Hierdoor is geen enkel potje hetzelfde, omdat het huis telkens van inrichting verandert.

Kamers kunnen verschillende dingen voor je in petto hebben. Zo kan er een ‘omen’ verschijnen, een ‘event’ plaatsvinden of een ‘item’ tevoorschijn komen. Het item kun je in je inventaris stoppen voor later gebruik, terwijl het event je goede en slechte dingen kan opleveren. Denk aan het vergaren van extra eigenschapspunten als pré, maar het geplet worden tussen twee vleesetende muren als serieus minpunt. De ‘omen’ is echter het belangrijkst. Wanneer deze wordt gevonden in een kamer, moet er met alle dobbelstenen worden gerold. Bij de eerste omen hoef je maar een 1 te gooien, maar na het vinden van vijf van deze kaarten is het gooien van een 5 natuurlijk een stuk lastiger. Gooi je het gevraagde aantal niet, dan breekt de pleuris uit: de verrader wordt ontmaskert.

Let the hunt begin
Met vijftig scenario’s in het basisspel is er een serieuze kans dat je, naast een wisselende indeling van het landhuis, ook telkens een andere afsluiting hebt. De gevonden omen in combinatie met de kamer waar deze is gevonden, bepaalt welk scenario in gang wordt gezet. Daarnaast wordt bekend wie de verrader in de groep is. Dit is vaak degene die de laatste omen heeft opgepakt. Wat volgt is dat de groep zowel in het spel als aan tafel wordt gesplitst. De groep overlevers krijgt een ‘Survival Guide’ met daarin informatie over hoe ze het scenario goed kunnen eindigen. Ook het lopende verhaal wordt voorzien van achtergrondinformatie. De verrader krijgt logischerwijs de ‘Traitor’s Guide’, waarin essentiële informatie staat over hoe je als verrader kunt winnen en wat voor extra’s – inde vorm van zombies of weerwolven – je wellicht tot je beschikking krijgt. Na apart overleg is het tijd om de eindfase in te gaan.



Onduidelijkheid als bottleneck
Wanneer het laatste gedeelte van het spel in gang is gezet, blijkt vaak dat beide tipboeken niet naadloos op elkaar aansluiten. Het spel nodigt uit om in bepaalde situaties zelf een beslissing omtrent de spelregels te nemen, maar dit is altijd ten nadele van één van beide partijen. Hierdoor ontstaat vaak discussie over het besluit en dit gaat aanzienlijk ten koste van de beleving. Websites als Boardgamegeek staan bol van de topics waarin wordt gediscussieerd over bepaalde scenario’s, maar het blijft in veel gevallen een eigen keuze hoe je bepaalde regels interpreteert. Vooraf regels bespreken is geen optie, daar je niet weet wat voor staartje het bordspel krijgt in de eindfase. Omdat je als traitor niet te veel informatie wilt vrijgegeven over je eindopdracht, is het oplossen van onduidelijkheden aan het eind van het spel ook nog eens erg lastig. Het grijze gebied van Betrayal at House on the Hill is dus gewoon net iets te nadrukkelijk aanwezig.

Materialen met wisselende kwaliteit
Betrayal at House on the Hill wordt geleverd in een flinke doos met fiches, poppetjes, kaarten en kartonnen tegels. Hierbij is nagenoeg alles van een prima kwaliteit, behalve de clipjes. De clipjes pas je op je personagetegel toe om aan te geven op welk niveau bepaalde eigenschappen zich bevinden. Sommige van de bijgeleverde clipjes sluiten goed aan, terwijl andere simpelweg te wijd zijn, waardoor ze niet blijven zitten. Dit zorgt nogal eens voor verwarring over hoe iemands personage ervoor staat, fysiek of mentaal gezien. Zonde gezien het feit dat alle andere materialen van prima kwaliteit zijn.



Conclusie
Betrayal at House on the Hill is wel wat anders dan de doorsnee bordspellen die je bij de lokale speelgoedwinkel oppikt. Het spel is sowieso Engelstalig, wat iets extra’s van de spelers vraagt. De instapdrempel ligt verder niet bijster hoog. Het spel is dan ook prima aan te raden voor iedereen die de volgende stap in de wereld van bordspellen wil zetten. Bereid je wel voor op discussies die kunnen optreden in de eindfase, want hier is de handleiding soms niet toereikend genoeg. Heb je een vriendengroep met een beetje inlevingsvermogen en lijkt het verraden van je beste vrienden je stiekem best wel leuk, dan is Betrayal at House on the Hill wellicht wel wat voor jou!

Deze review is geschreven door Sander van Genderen.