Spelers: 1-4
Speelduur: 60-120 minuten
Leeftijd: 12+
In de ijskoude landen van het huidige Noord-Amerika trekken nomadische volken circa 10.000 jaar voor onze jaartelling door een woest landschap waar mammoeten, sabeltandtijgers en reuzenherten hun thuis hebben gemaakt.
Geleid door hun stamhoofden overleven zij door te jagen en te verzamelen en vooral door continu te migreren naar andere delen van deze immens grote wereld. Deze Paleo-Amerikanen beginnen zich langzaam maar zeker te vestigen in gebieden waar het klimaat milder wordt en de voedselvoorraad oneindig lijkt. Cultuur, traditie en technologische ontwikkelingen ontstaan wanneer nomaden in stammen veranderden.
Welkom in de wereld van Endless Winter.
Ontworpen door Stan Kordonskiy (Lock Up) en geïllustreerd door Mihajlo Dimitrievski (Raiders of the North Sea), kwam via een fundraising op Kickstarter een prachtig spel op de markt welke nu in de bordspelwinkels te koop is via uitgever White Goblin Games. Endless Winter: Paleoamericans is een euro-style spel waarin deck building en worker placement worden gecombineerd via het winnen van land en zorgvuldig plannen.
In het spel waar je eenvoudig twee uur zoet mee bent, neem je de leiding over een groep mensen die overleven rond 10.000 voor Christus in het huidige Noord-Amerika. De stam zal moeten jagen op prehistorische dieren om te overleven. Eveneens zullen ze hun volk moeten opleiden, omgaan met de vergankelijkheid van het leven en migreren naar nieuwe gebieden. Met deze vier elementen gebruik je tot drie van je stamleden en je handkaarten om kunst en cultuur te realiseren en arbeid te verrichten.
Eerste indruk:
Allereerst wil ik benadrukken dat het spel er prachtig uit ziet. De (voor mij) bekende tekenstijl van Dimitrievski pakt precies de sfeer vast die de ontwerper je wilt laten voelen. Je overvolle tafel is in mijn optiek een lust voor het oog.
De eerste maal kan het overweldigend zijn, maar overal staat bij wat voor actie of kosten je moet maken om iets uit te voeren.
De startkaarten geven het verloop van een beurt en ronde netjes weer en je kunt in de zéér overzichtelijke handleiding eenvoudig alle informatie over kaarten, tegels en je opties in het spel terug vinden.
Zelfs de inhoud van de doos is zeer goed doordacht: elke speler krijgt een eigen 'bakje' met zijn speelstukken wat het spel klaarzetten enorm vereenvoudigd. Mijn complimenten voor het design.
Hoe wordt het gespeeld?
Speelronde: Actiefase
Endless Winter wordt in vier rondes gespeeld en per ronde bestaan er twee fases. Iedere ronde hebben de spelers de mogelijkheid om in de actiefase drie beurten uit te spelen.. Hiervoor bezit men handkaarten (deck) en speelstukken (workers), alsmede een voorraad voedsel en gereedschappen.
Men begint met een deck van 10 kaarten waarvan er 5 in de hand gehouden mogen worden. Eerst heeft de speler de mogelijkheid om een cultuurkaart uit zijn hand te spelen.
De drie workers kunnen op vijf trajecten worden gezet om hun levensdoelen te vervullen. Op het speelbord zijn vier van deze trajecten te vinden en de vijfde is op het spelerstableau zichtbaar. Het stamhoofd is één van je drie workers die een bonus heeft in zijn of haar specialisatie. Deze fase wordt om de beurt gespeeld. Het is belangrijk de juiste keuze te maken want per traject is er één bonus voor de eerste arbeider die het volgt.
Per traject is het veelal nodig om arbeidspunten en gereedschap in te zetten en soms zelfs voedsel om acties in de kolom te kunnen uitvoeren. Deze staan op je handkaarten en worden op je spelerstableau bijgehouden.
De actiekolommen betreffen Inwijden, ontwikkelen, migreren, jagen of rusten. Inwijden is het vergaren en verliezen van stamleden door de verloop van tijd en het eren van de doden. Hier kan je stamlid acties uitvoeren waarbij nieuwe leden zich vormen in de vorm van kaarten en oudere leden komen te overlijden. De overledenen worden begraven en geëerd wat punten op levert. Bij ontwikkelen koopt de speler cultuurkaarten om zo zijn opties in volgende beurten te vergroten.
Het migreren betreft het bouwen en verplaatsen van kampen op het migratiebord waardoor uiteindelijk de eerste echte dorpen gebouwd kunnen worden. Hiervoor is veel gereedschap, arbeid en voedsel nodig dus de speler zorgt dat hij zijn voorraden op peil houdt. Jagen is uiteraard het vangen en slachten van de bekende prehistorische dieren. De voorraad dieren wordt continu aangevuld met acties of met de start van een ronde. Dieren slachten is een interessante keuze om voedsel, gereedschap en enkele punten te krijgen, echter het verzamelen van grotere sets niet-geslachte dieren zal je veel punten opleveren. Tot slot in de kolom rusten kan de speler zich aansterken en klaar maken voor het eind van de ronde, genoemd de eclipse fase.
Verdere mogelijkheden die deze actiefase biedt zijn het bouwen van megalieten, het opkrikken van je niveau in het eerspoor en het vergaren van heilige stenen. Deze acties gevel voornamelijk punten, direct of aan het einde van het spel. Zorg dat je als speler niet achter raakt op deze trend, want de bonuspunten stapelen zich op!
Speelronde: Eclipse Fase
Nadat alle spelers hun drie workers hebben ingezet is het tijd voor de eclipse fase.
De speler met de meeste arbeidskracht hieraan besteed wint de ecplisefase en wordt startspeler. Verschillende bonussen zijn verkrijgbaar via je nederzettingen op het migratiebord en je stamleden die meedoen met de ecplisefase.
Derde en vierde ronde:
Aan de start van de derde ronde zullen je stammen zich cultureel en technologisch gaan doorontwikkelen middels de nieuwe cultuurkaarten. Het spel eindigt in ronde vier waarin na de puntentelling een speler als winnaar uit de bus komt.
Oordeel en conclusie:
Endless Winter: Paleoamericans is wat mij betreft een schot in de roos. Een puur Euro-style bordspel die de leukste elementen ervan combineert en er ook nog in slaagt om luchtig aan te voelen. Net als bij Paleo - die ik ook mocht reviewen - geeft de artwork van de spelersborden en kaarten heel duidelijk weer in welk thema de speler zich bevindt en dat voel je.
De eerste pot die ik met vier spelers deed is wat overweldigend gebleken en het boekje moest een aantal keer erbij gepakt worden. De tijd besteed ontsteeg de aanbevolen tijd redelijk ver. Toch hebben de ontwerpers er alles aan gedaan om je op elk punt te begeleiden met informatie en wanneer er één ronde is gespeeld zou je het spel moeten begrijpen.
Wat heerlijk aan het spel is, komt op gang tijdens de laatste twee rondes van het spel. Je voelt dat je aankopen en je planning zijn vruchten begint af te werpen. Daar waar geïnvesteerd is in cultuurkaarten krijgt de speler een flinke boost in zijn economie. De speler die het pad van de jager koos kan in zijn volgende beurt veel extra acties of punten vergaren door het vangen van dieren. De combinaties die gemaakt kunnen worden door ook het eerspoor hiermee te volgen kan voor een fikse verandering in de eindscore zorgen: Er is dus bij lange na niet slechts één manier om het spel te winnen en dat vind ik het allerfijnst.
Er zijn weinig mogelijkheden voor pech of geluk wat mij eveneens bevalt, maar er zijn ook weinig vormen van interactie helaas.
Natuurlijk kun je elkaar flink in de weg zitten bij het plannen en het migreren op het bord en dit element komt het best naar voren met vier spelers, echter het is niet zo dat er bijvoorbeeld een ruilactie uitgevoerd kan worden als directe interactie: Je speelt langs elkaar, niet met elkaar.
Een punt van kritiek is dat er zodoende veel downtime in zit. Dat wil zeggen. dat je met vier spelers ongeveer driekwart van het spelverloop weinig zit te doen, op het plannen van je beurt na. Mijn ervaring is dat mensen die Euro-style spellen niet gewend zijn (of leuk vinden) dit als een enorme afknapper ervaren. Een dergelijk spel als Endless Winter is dus niet voor iedereen weggelegd. Iemand moet van planning en management houden en moet een thematisch bordspel opzich al interessant vinden. Voordeel is wel dat dit een relatief lichtere jongen in dit genre van spellen is en het is daarom dat de advies leeftijd op 12+ en niet op 14+ ligt.
Persoonlijk ben ik groot fan van alles wat Endless Winter mij te bieden heeft en zodoende zal het spel vaker op tafel komen.
Geheel terecht krijgt Endless Winter Paleoamericans daarom een Gouden Expert Budgy.
9.2
n.b.
Nieuws 
Prijsreactie 
Forum 
Shopsurvey