Spelers: twee spelers
Speelduur: 30 tot 60 minuten
Leeftijd: 8+
Genre: Twee Speler, Pickup & Deliver, Tile Placement, Gateway
P’achakuna staat voor het woord ‘’textiel’’ in Quechua, de taal van de lokale bewoners van het Andes gebergte. Het verzamelen van natuurlijke bronnen om alpaca wol in diverse kleuren te verven kent een lange geschiedenis in Peru / Bolivia. De bewoners van het Andes gebergte zijn trots op hun kleurrijke kledingstukken in vrolijke patronen, maar hebben wel jouw hulp nodig om deze te weven en te verhandelen. Door de juiste route te vinden door het gebergte en je Lama (of Lama’s) van dorp tot dorp te begeleiden kun jij voordeel halen uit vraag en aanbod. Bestijg je lama en stof je handelsvaardigheden af, want het is tijd voor een onvoorspelbare rit door de bergen om te laten zien dat jij de beste handelaar bent.
Een duel der lama's
In P’achakuna nemen spelers het tegen elkaar op om als eerste zeven verschillende kleuren van textiel te bemachtigen. Beide spelers beginnen met een wit textiel op de rug van hun lama in het midden van het bord. Door slim handel te drijven met de zes omliggende dorpen, kunnen de spelers andere kleuren bemachtigen. Timing en inspelen op de economische vraag van een dorp is essentieel voor succes. De wensen van de bewoners zijn grillig en onderhevig aan verandering en ook het gebergte wil nog wel eens van gedaante veranderen, al dan niet door toedoen van de spelers.
Doe de twist
Een ronde is vrij simpel. Eerst draait de speler die aan de beurt is een onbezet deel van het gebergte in een rotatie die hem of haar goed uitkomt. Dit doe je om een weg vrij te maken voor je lama, zodat deze naar de verschillende dorpen toe kan lopen. Vervolgens verplaats je elke lama minimaal één tegel, maar mag je jouw lama’s zover verplaatsen als de tegels je toelaten. Als de lama een dorp passeert moet deze stoppen om te ruilen.Bedankje van de bewoners
De dorpen vragen om een bepaalde kleur en hopelijk kun jij daar in voorzien. Het spel komt met tegels met twee kleuren en willekeurig krijgt een dorp een vraag tegel toegewezen. Deze tegel kan nooit een kleur van het dorp bevatten. Als je de grote vraag (bovenste kleur) kunt beantwoorden krijg jij als dank twee stuks van de kleur textiel waar het dorp om vraagt. Ook kun je voorzien in de kleine vraag op het onderste deel van de vlag en hiervoor ontvang je een enkel stuk van de kleur die je inruilt. Hoe dan ook na het ruilen en voordat je vertrekt voorziet het dorp je lama van de kleur van hun dorp. Mocht je geen kleur hebben die in trek is, kun je dus ook simpelweg je huidige kleur ruilen om een specifieke dorps kleur te bemachtigen. Dit helpt je niet vooruit met je eigen voorraad, maar geeft je misschien wel een mogelijkheid voor een meer gunstige ruil. 
Handel drijven en uitbreiden als echte ondernemer
Wat wel in je voordeel werkt is zoveel mogelijk voldoen in de vraag van de dorpen, zodat je ook een overschot aan blokjes krijgt. Met dit overschot kun je kostbare extra zetten of investeringen maken. Zo kun je naast je ene tegel van het gebergte ook omliggende tegels draaien bij inzet van twee stuks textiel, of je kunt zelfs een extra lama krijgen voor vier stuks. Ga je dus langzaam kleur per kleur af of ga je voor snelle handel opties en laat je meerdere lama’s voor je lopen? Ook het draaien van meerdere tegels kan je doel dichterbij brengen en misschien nog belangrijker: de bergpassen voor je tegenstander blokkeren.Zwart-wit denken
Vergelijkbaar met de yin en yang filosofie is P’achakuna perfect in balans. Eén speler speelt met de witte lama’s en beweegt enkel door de velden en de andere speler speelt met de zwarte lama’s en beweegt enkel over de bergtoppen. Zwart krijgt tevens een extra bruin blokje om in te zetten als compensatie dat deze altijd als tweede aan de beurt is. Je zult merken dat het bord door manipulatie van de spelers in een staat van evenwicht terecht komt en ironisch genoeg de vrije route voor de ene speler de complete blokkade van de ander kan betekenen. Om een eerlijke start te garanderen komt het spel ook met een vast patroon voor de start van het spel wat helaas wel wat extra tijd voor het opzetten vergt, maar dit doe je natuurlijk samen terwijl je bij kletst en dan is het zo gebeurd.
Lucky lama’s
Hoewel het spel gelijke kansen biedt vanaf het begin is het wel onderhevig aan een flinke portie geluk. Met name, omdat de dorpen per willekeur een vraag tegel ontvangen en deze weer wisselen nadat een lama geruild heeft. Een speler kan het geluk hebben dat tussen de handelsroutes die ontstaan zijn perfecte ruilmogelijkheden opkomen en dat voordeel is moeilijk in te halen, doordat dit zich ook direct vertaald in meer lama’s of meer controle over het gebergte. Dit kan een sneeuwbaleffect aan de gang zetten en dat kan soms wat oneerlijk voelen voor de andere speler.Mijn ervaring als lamahoeder en verfhandelaar
Mijn eerste ervaring met P’achakuna was niet heel erg goed. Bij het openen van de doos staat je een portie huiswerk te wachten om alle tegels op de juiste manier te bevestigen. Dit is gelukkig maar een enkele keer, maar verwacht niet even snel een potje met je zojuist aangeschafte spel te doen. De puzzelstukken die de rand van het spelbord vormen maken het middendeel te krap om alle tegels van het gebergte neer te leggen. Op zich is het geen ramp om een deel wat losser te leggen en ruimte te geven, maar met dergelijke puzzelstukken en modulaire opbouw verwacht je iets anders. De vlaggen met de gewenste kleuren van de dorpen blijven niet goed staan in de daarvoor bedoelde uitsparingen en de gekleurde blokjes vallen snel van de lama’s af, zeker met het verplaatsen. Nu zijn er allerlei manieren om hier omheen te werken en is het spel prima speelbaar, maar dit doet wel wat af aan de algehele gevoelswaarde van de productie.Goed het spel zelf; Eerlijkheid gebied mij wel te zeggen dat ik de regels niet helemaal juist had geïnterpreteerd en het (on)geluk ook wel over mijzelf afriep door achter de witte speler aan te gaan naar dezelfde kleur en daarmee altijd een stap achter lag. Dit zorgde er vooral voor dat ik vanaf de tweede kleur eigenlijk al zag dat ik ging verliezen, omdat ik een achterstand had die niet te overbruggen was. Het volgende potje ging een stuk beter. Met de juiste interpretatie van de regels kwamen er meer blokjes vrij en met de hard geleerde les doken ik en mijn tegenspeler nu ieder een helft van het bord in en handelden wij in andere kleuren. In het midden van het spel hadden zowel ik als mijn rivaal een tweede lama tot onze beschikking en hadden wij beide ongeveer de helft van het gebergte en de daarbij omliggende dorpen aan onze voeten. De lama’s sjeesden van dorp naar dorp en extra zetten werden tactisch ingezet. Dit is hoe het spel bedoeld moet zijn, want dit was een hersenkraker en nu werd ook duidelijk hoe cruciaal een tweede lama kan zijn om een tactisch gedeelte van het gebergte vast te zetten of hoe middels extra draaibewegingen de andere speler een route ontzegd kan worden.
Conclusie
P’achakuna is een dappere poging om een innovatief abstract twee speler spel te bieden met een toegankelijk thema en karakter. De regels bieden genoeg ruimte om elkaar te dwarsbomen, te kiezen voor een langzame maar zekere vooruitgang of juist zwaar te investeren in opties in het begin om later sneller te handelen. Stiekem ben ik best benieuwd of een derde lama inzetten ook een werkbare strategie is.
Ook de balans van de tegels en het gevoel dat je beide een route in het gebergte aan het maken bent zijn te prijzen en voelt aan als slim design. Zoals je in de vorige paragraaf kunt lezen zijn mijn ervaringen met dit spel gemixt, maar kan ik zeker waarderen wat de ontwerpers voor ogen hebben gehad. In essentie is dit abstracte duel in balans, maar geluk kan een grote rol spelen en dan voelt het ineens alsof je aan het schaken bent en een dobbelsteen iets essentieels voor je beslist. De potjes duren niet al te lang mits je samen de zorgvuldig bedachte spelopzet neerlegt. Het nodigt daarnaast uit tot experimenteren met verschillende tactieken. Het bord is constant in beweging en dus zijn er veel elementen die de spelervaring iedere keer weer anders kunnen maken en zo nieuwe tactieken vrijgeeft.
Er schuilt een vernuftig abstract duel in P’achakuna, maar door de soms ongepaste mate van geluk en de smetjes in de productie schiet het helaas net te kort voor een zilveren budgy.
Geschreven door: Patrick Sekeris
9.8
Nieuws 
Prijsreactie 
Forum 
Shopsurvey