Uitgever: Portal Games
Spelers: 2 tot 4 spelers
Speelduur: ca. 90 tot 120 minuten
Leeftijd: 10+

Ik heb totaal geen gevoel voor mode en ben allang blij als iets lekker zit. Verwacht van mij dan ook geen prijswinnende ontwerpen, maar dit is wel het unieke thema in Prêt-à-Porter. Je probeert prestige te verdienen om deze uiteindelijk om te zetten naar punten. Is dit spel ondanks het unieke thema ook een goed spel? Laten we ons ons eigen modehuis beginnen en zien hoe Prêt-à-Porter speelt.



Een setup voor twee spelers.

Voorbereidingen treffen
Prêt-à-Porter speelt over vier seizoen, net zoals de modetrends ook per seizoen kunnen verschillen. Elke seizoen bestaat uit drie maanden (rondes). De eerste twee maanden werk je aan je ontwerpen en de laatste maand ga je naar een of meerdere modeshows om daar je collectie te tonen, prestige te scoren en geld te verdienen.
Tijdens een voorbereidende maand plaats je (beginnend bij de startspeler) omstebeurt een pion op een locatie. Zodra iedereen alle pionnen heeft geplaatst, worden de bijbehorende acties in volgorde afgehandeld.



1) De bank locatie.

Als eerste is er de bank. Je begint het spel met 40,- aan credits, maar zelfs dat kan al niet genoeg zijn voor je ambitieuze plannen. Als je naar de bank gaat kan je daar extra krediet vragen. Hoeveel je krijgt hangt af van het vertrouwen dat de bank in jou heeft. Hoe groter jouw collectie (alles van een bepaald type mode) hoe meer krediet je krijgt. Let wel op dat je elke maand 10% rente betaald.

Dan zijn er de contracten, gebouwen en werknemers. Deze werken over het algemeen allemaal hetzelfde. Ze geven een bonus tijdens een bepaald moment in het spel (een van de pion locaties, het betalen van de rekeningen elke maand of aan het begin van de modeshow). Contracten kosten je niks, maar na de eerstvolgende modeshow moet je ze omdraaien en zijn ze minder effectief. Een modeshow later zijn ze zelfs verlopen en kan je ze wegleggen.

Gebouwen kosten geld in het begin en huur/hypotheek aan het eind van elke maand. Deze geven naast de bonus ook extra ruimte voor werknemers - je begint met ruimte voor drie.

Tenslotte zijn er de werknemers. Deze kosten niks om te krijgen, maar wel salaris aan het eind van elke maand. Zowel gebouwen als werknemers kunnen, voordat je hun onkosten betaalt, tegen betaling opgewaardeerd worden, maar daarbij stijgen ook de maandelijkse kosten.

Dan zijn er de nieuwe ontwerpen. Je begint het spel met slechts twee ontwerpen. Dat is natuurlijk nooit genoeg voor al die modeshows. Daarom wil je nieuwe ontwerpen verzamelen. Soms krijg je een kleine bonus zoals extra credits of een bepaalde token als je een ontwerp kiest.



2) Contracten. 3) Gebouwen. 4) Werknemers.

Als je meedoet aan modeshows dan toon je natuurlijk niet het vel papier met je tekening er op. Je wilt je modellen laten rondlopen in je creaties. Daarom heb je materiaal nodig. Er zijn drie locaties waar je materiaal kan inkopen. Als eerste lokaal: dit is mindere kwaliteit (je krijgt een kwaliteitstoken) en je kan maar één kleur tegelijk kopen. Dan is er het warenhuis: de kwaliteit is beter (je krijgt twee kwaliteitstokens) en je kan meerdere kleuren kopen, maar slechts één per kleur. De laatste materiaallocatie is importeren: dit is duurste optie maar ook de beste kwaliteit (je krijgt drie kwaliteitstokens) en je kan slechts één kleur tegelijk kopen.

Tenslotte is er ruimte voor laatste moment acties. Hier kan je extra geld krijgen, of een token naar keuze.



5) Ontwerpen. 6) Lokale materialen. 7) Het warenhuis. 8) Importeren. 9) Laatste moment.

Zodra al deze locaties zijn afgehandeld, krijg je dus de kans om eventuele werknemers en gebouwen te verbeteren. Je betaalt daarna je onkosten. Mocht je dit niet kunnen betalen, dan krijg je een gedwongen lening van 20. Deze werkt net als het krediet van de bank, maar kost meer om af te lossen. Zodra er twee rondes van voorbereiding zijn geweest, gaan we onze creaties tonen aan het publiek. Het is tijd voor de modeshows.

De modeshows
Voordat de modeshow begint, moet je eventueel eerder verkregen prestige inleveren voor punten. De reden dat ze niet meteen omgezet worden in punten, is dat je er tijdens de voorbereidingsrondes bonussen mee kan verdienen. Vervolgens kies je een collectie uit. Een collectie is een verzameling ontwerpen van hetzelfde type (nacht, sport, rock, werk en casual) en gemaakt met de juiste materialen.

Als iedereen hun collectie gekozen heeft, dan kan je nog een trendtoken krijgen voor elk type kledingstuk dat bij jouw specialiteit hoort. Welke dat is, is willekeurig bepaald tijdens de setup van het spel - tevens bepaalt dit ook je twee start-ontwerpen. Vervolgens kijk je in welke volgorde welke categorieën prestige opleveren. In de eerste ronde is er één modeshow waarbij alle categorieën scoren. Het volgende seizoen zijn het er twee en kan je alleen bij de top drie scoren. Elke seizoen verdwijnt er een categorie maar komt er een modeshow bij.

De eerste categorie in een modeshow scoort meer dan de laatste, dus houdt hier rekening mee. Vervolgens ga je de lijst af. Alleen de eerste en tweede plaats kunnen prestige verdienen.



Het rondespoor, met daarnaast het overzicht van de modeshows. De witte lijnen die doorlopen op het bord geven aan waarop gescoord kan worden.

Hoeveel dat is, is afhankelijk van het aantal spelers. Bij een gelijke stand om de eerste plaats worden - indien het om twee spelers gaat - beiden gezien als tweede. In alle andere gevallen is het derde of lager en krijgt niemand iets. Het is dus erg belangrijk dat je goed in de gaten houdt wie waarop scoort, zodat je kan zorgen dat jij sowieso nummer één wordt in een van de categorieën. Maar hoe scoor je nu prestige? Heel simpel: meerderheid. Heb jij de meeste kwaliteitstokens, de meeste trendtokens, de meeste pr-tokens (alleen te verdienen via kaarten of de laatste pion-locatie) en tenslotte de grootste collectie (dat wil zeggen de meeste kaarten)?



De speler met de (blauwe) nachtmode scoort de eerste plaats op kwalitelt (4 tokens), en grootste collectie. De spelers met de (rode) casual mode scoort de eerste plek op PR. Beiden hebben evenveel trend tokens en zijn daardoor gedeeld tweede. De blauwe speler krijg daarom 5 (4+1+0) prestige en de rode 3 (3+0).

Als alle prestige is verdeeld, is het tijd om je collectie te verkopen. Het bedrag dat een ontwerp waard is staat links onderin op de kaart. Tel deze waarden bij elkaar op. Heb je prestige verdiend, dan zijn jouw creaties meer waard. Vermenigvuldig het aantal kaarten in je collectie keer het aantal gewonnen prestige en tel dit bij je totaal op. Je legt je ontwerpen weg (want in de mode-industrie maken we nooit twee keer hetzelfde ontwerp!) en alle tokens verdwijnen ook. Je zult deze de volgende rondes weer opnieuw moeten verdienen.

Ondanks dat jij lekker naar een modeshow was moet je nog steeds je onkosten blijven betalen. Omdat je geld hebt verdient, willen de banken hun geld terug zien. Betaal daarom ook je krediet en leningen meteen af. Daarna kunnen we weer van vooraf beginnen met een nieuwe seizoen. Tenzij dit het laatste seizoen was, want dan scoor je nog eenmaal punten voor je prestige. Tel je totaal aantal punten en je totaal aantal credits bij elkaar op en degene met de hoogste score is de winnaar. Bij een gelijke stand wint degene met alleen de meeste punten.



Op het spelersbord bewaar je verzamelde tokens en houd je bij hoeveel onkosten je elke maand hebt.

Opgedane ervaringen
Zoals je misschien al hebt kunnen lezen vanuit de uitleg is Prêt-à-Porter een strak economisch spel. Vooral de eerste maanden kunnen zwaar zijn als je erg zuinig bent. Je zult moeten investeren en naar de bank gaan om er zeker van te zijn dat je in de eerste modeshow niet meteen veel gelijke standen hebt. Alle informatie is open, dus je kan goed inschatten wie op welke onderdeel het beste zal scoren. Je kan voor een gelijkspel gaan als je denkt alsnog tweede te worden, maar soms kan het beter zijn een overwinning te pakken op een lagere categorie. Het vinden van het balans tussen kosten (elke maand!) en geld verdienen is niet het makkelijkste. Ik ben nog nooit failliet gegaan, maar er zijn genoeg potjes geweest waarin ik een gedwongen lening moest afsluiten. Het spel speelt prima met alle aantallen, maar een potje met vier spelers voelt wel aanzienlijk langer dan dat van twee. Helemaal als je met mensen speelt die wat meer tijd voor hun beurt nodig hebben. Het thema is misschien niet voor iedereen, maar het werkt prima en helemaal met de indeling van de seizoenen. Als je houdt van een uitdagend economisch spel, dan kan ik Prêt-à-Porter zeker aanraden.



Geschreven door: Dick Rensema